Hałas to niepożądany, drażniący, zbyt głośny dźwięk, który bardzo źle wpływa na nasze samopoczucie, osłabia koncentrację, wywołuje stres, a nawet bóle głowy i dezorientację. Nic więc dziwnego, że mieszkańcy dużych miast, pracownicy głośnych zakładów, uczniowie gwarnych szkół szukają ukojenia dla swoich nerwów w zacisznych, nierzadko pozamiejskich, sielskich terenach. Co zrobić, żeby skutecznie odizolować się od hałasu w naszych osobistych przestrzeniach – w pracy, w domu, w szkole? Czy nowoczesne budownictwo jest w stanie zapewnić nam komfort akustyczny?
Szkodliwość hałasu
Poziom hałasu, który drażni i rozstraja jest oczywiście sprawą indywidualną, całkiem subiektywną. Na odczucia akustyczne ma wpływ nasze aktualne nastawienie psychiczne, więc w zależności od sytuacji drażniąco mogą działać na nas pracujące maszyny, muzyka albo odgłosy dobiegające z ulicy. Ciągłe i uciążliwe dźwięki narażają organizm na wytężoną pracę. Skutkować to może rozstrojem nerwowym, utratą słuchu, a nawet rozedrganiem narządów wewnętrznych.
Hałas klasyfikuje się według poziomów natężenia jako:
- nieszkodliwy dla zdrowia przy poziomie mniejszym niż 35 dB
- dekoncentrujący, męczący dla układu nerwowego, utrudniający wypoczynek bądź zasypianie w zakresie od 35 do 70 dB
- szkodliwy dla zdrowia, uszkadzający słuch od 70 do 85 dB (poziom natężenia ruchu ulicznego)
- bardzo szkodliwy dla organizmu, utrudniający zrozumiałość mowy z bliskiej odległości – od 85 do 130 dB
- powodujący trwałe uszkodzenia słuchu, wprawiające narządy wewnętrzne w drgania, powodując schorzenia – powyżej 130 dB
Oczywiście oprócz poziomu hałasu istotny jest także czas „ekspozycji” organizmu na szkodliwe działanie hałasu. Długotrwałe przebywanie w gwarnej szkole czy w pracy z głośnymi maszynami jest dużo bardziej niesprzyjające od jednorazowego wypadu na techno-imprezę. Chyba, że spędzimy ją przy głośniku…
Rodzaje hałasu
„Warunki techniczne jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie” w rozdziale „o ochronie przed hałasem i drganiami” wyróżniają rodzaje hałasów, przed jakimi należy chronić pomieszczenia w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej:
- zewnętrzne przenikające do pomieszczenia spoza budynku;
- pochodzące od instalacji i urządzeń stanowiących techniczne wyposażenie budynku;
- powietrzne i uderzeniowe, wytwarzane przez użytkowników innych mieszkań; lokali użytkowych lub pomieszczeń o różnych wymaganiach użytkowych;
- pogłosowe, powstające w wyniku odbić fal dźwiękowych od przegród ograniczających dane pomieszczenie.
Polskie Normy, natomiast, stanowią podstawę do założeń projektowych wskazując minimalne wymogi izolacyjności akustycznej dla:
- ścian zewnętrznych, stropodachów, ścian wewnętrznych, okien w przegrodach zewnętrznych i wewnętrznych oraz drzwi w przegrodach wewnętrznych – od dźwięków powietrznych;
- stropów i podłóg – od dźwięków powietrznych i uderzeniowych;
- podestów i biegów klatek schodowych w obrębie lokali mieszkalnych – od dźwięków uderzeniowych.
Akustyczne materiały
Aby zapewnić wymaganą izolacyjność akustyczną pomieszczeń warto zwrócić uwagę na dobór technologii wznoszenia budynku oraz selekcję materiałów budowlanych. Większe szanse na stworzenie skutecznej bariery przed hałasem będzie miał dom murowany niż szkieletowy, budynek wznoszony z silikatów – niż z betonu komórkowego, pomieszczenie nad stropem żelbetowym niż – gęstożebrowym. Oto kilka „pewniaków”, które sprawdzają się w izolacji akustycznej:
- Silikaty – ze względu na bardzo dużą gęstość materiału – ok 2200 kg/m3 zaliczają się do najlepszych akustycznie materiałów murowych;
- Strop żelbetowy zaizolowany elastycznym styropianem posadzkowym i wykończony podłogą pływającą – trio z wysoką gęstością powierzchniową, które zabezpieczy pomieszczenie przed dźwiękami powietrznymi i uderzeniowymi
- Ściana lekka: obustronnie podwójna płyta gipsowo-kartonowa wypełniona wełną mineralną
- Okna dźwiękoszczelne, których specjalna budowa pozwala zbliżyć się do bardzo wysokiej izolacyjności akustycznej nawet przy uchylonym skrzydle; istnieją na rynku producenci, którzy deklarują obniżenie hałasu nawet o ok 50 dB
Jak zadbać o komfort akustyczny?
Warto pamiętać, że nawet najwyższej klasy materiał nie jest gwarantem sukcesu w walce z niepożądanym hałasem. W dużej mierze przyczynia się do tego również prawidłowe planowanie rozkładu pomieszczeń oraz lokalizacji „głośnych” urządzeń czy instalacji.
W domach jednorodzinnych bardzo często pojawiającym się błędem jest bliska lokalizacja sypialni i pomieszczeń technicznych, w których montowane są rekuperatory, pompy ciepła albo uzdatniacze wody. W okresach wzmożonej pracy tych urządzeń – szczególnie w porze nocnej – wypoczynek zostaje zakłócony przez uciążliwe hałasy.
Dokładność wykonawstwa to kolejny kluczowy aspekt, który ma wpływ na efektywność akustyki. Nawet najlepsze materiały nie spełnią swojej funkcji, jeśli nie zostaną wbudowane prawidłowo. Dziurawienie ścian, nieszczelności, nieprawidłowe połączenie ścian ze stropem z pewnością obniżą parametry akustyczne przegród.
Izolacja akustyczna ścian między bliźniakami
Właściciele domów w zabudowie szeregowej lub bliźniaczej nierzadko zderzają się z problemem zbyt głośnych lub nadto wścibskich sąsiadów. Zdarza się, że dzieląca dwa domy ściana, stanowi niewystarczającą blokadę dla nieproszonych dźwięków. Na co więc zwrócić uwagę kupując taki dom?
W pierwszej kolejności należy zorientować się, czy budynek bliźniaczy rzeczywiście takowym jest. Według przepisów domy zwane „bliźnikami” powinny być oddzielone od siebie podwójną ścianą z dylatacją. Jeżeli dodatkowo wymurowane są z silikatów, to możemy mieć pewność, że normowo spełniają swoją funkcję izolacji akustycznej. Co w takim razie może okazać się pułapką dla kupujących? Ano nazwa właśnie. Jeżeli budynek w pozwoleniu na budowę zgłoszony jest jako dom jednorodzinny dwulokalowy, a mimo tego wygląda jak typowy bliźniak, to zostaje zwolniony z wymogu łączenia go podwójną ścianą. W wyniku takiego zapisu można spodziewać się, że od sąsiada oddzieli nas zwykła pojedyncza ściana konstrukcyjna, którą będzie trzeba samodzielnie „wygłuszyć”. Oczywiście jest kilka sposobów na to, żeby odizolować się akustycznie od wewnątrz, ale może to wygenerować niemałe koszty.
Sposoby na poprawę akustyki w domu
Jeżeli zaskoczy nas taka sytuacja i okaże się, że dom nie spełnia norm akustycznych albo sąsiadujący lokal nie szczędzi nam fonicznych rozrywek, można rozważyć kilka opcji poprawy akustyki. Do najpopularniejszych form wykończenia należą: przedścianki z płyt kartonowo-gipsowych, akustyczne panele ścienne oraz akustyczne sufity podwieszane, które mogą również spełniać funkcje dekoracyjne. Warto pamiętać, że poza specjalistycznymi barierami dźwiękochłonnymi do wyciszenia pomieszczenia można wykorzystać meble, dywany oraz zasłony – one również skutecznie zatrzymują dźwięk, chroniąc nas przed ciekawskimi sąsiadami.
